Παγκόσμια Ημέρα Ανακύκλωσης – 18 Μαρτίου

Αλέξης Σολομός «ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ» – με αφορμή μια «επιτυχημένη» θεατρική παράσταση

Με αφορμή ένα θεατρικό έργο που παίζεται για δεύτερη χρονιά με μεγάλη επιτυχία, όσον αφορά τη συμμετοχή του κοινού αλλά και στην υποδοχή του, καταφύγαμε στο βιβλίο του Αλέξη Σολομού.

Στο βιβλίο του ο συγγραφέας και θεατράνθρωπος παρουσιάζει δώδεκα σταθμούς στην ιστορία της Θεατρικής Τέχνης.

Στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η «Η ΤΥΡΑΝΝΙΑ ΤΟΥ ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΥ [ΕΔΩ] και το θέατρο του Στανισλάφσκη» ο Αλέξης Σολομός αναφέρει:

«Τον Ιούνιο το 1897 ο Στανισλάφσκη πέρασε, στο Μπαζάρ Σλαβ της Μόσχας, μιαν ολόκληρη ξάγρυπνη νύχτα, που στάθηκε αποφασιστική στην εξέλιξη του σύγχρονου θεάτρου. Στην ιστορική αυτή βεγγέρα, που βάσταξε δέκα οκτώ ώρες – απ΄ τις 2 τ΄απόγεμα ίσαμε τις 8 το πρωί – είχε για συνομιλητή του το θεατρικό συγγραφέα και κριτικό Βλαδίμηρο Νεμίροβιτς – Νταντσέσνκο. Θέμα τους είταν: η επιτακτική ανάγκη της δημιουργίας ενός θεάτρου με ανόθευτες και δραματικές βάσεις.

Τα μεγάλα αυτοκρατορικά συγκροτήματα της Πετρούπολης και της Μόσχας μπορούσαν τον καιρό εκείνο να καυχυθούνε για μερικούς καλούς ηθοποιούς ή σκηνογράφους. μα παντού βασίλευε ο καμποτινισμός, ο ιμπεριαλισμός. το πνεύμα της επίδειξης και της ευρωπαϊκής μίμησης. Εκείνο που χρειαζόταν ήταν ένα δημοκρατικό θέατρο, δίχως ιεραρχικές διακρίσεις και προσωπικές φιλοδοξίες, με μόνη θρησκεία το λόγο του δραματικού ποιητή και μόνο ιερέα το σκηνοθέτη.

Δεν ξέρω πόσο κουβέντιασαν εκείνο το βράδυ για το υποσυνείδητο του ηθοποιού….. Τις πρωινές ώρες είχανε φτάσει, πίνοντας το τσάι τους, σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες της θεατρικής αυτής εξόρμησης. Ιδού ένα μέρος απ΄το διαλογό τους:

ΕΡΩΤΗΣΗ: Θεωρείται προικισμένο τον ηθοποιό Τάδε:

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εξαιρετικά.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Θα τον πάρετε στο θίασό σας:

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι

ΕΡΩΡΗΣΗ: Γιατί;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Γιατί έχει προσαρμόσει το ταλέντο του στις απαιτήσεις του κοινού, το χαρακτήρα του στα κέφια του θεατρώνη κι ολόκληρη την ψυχή του στα προβλήματα του ταμείου. Είναι ποτισμένος μ΄ αυτό το δηλητήριο και δε μπορεί να γιατρευτει.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Και τι λέτε για την ηθοποιό Δείνα:

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Έχει ταλέντο, αλλά δεν κάνει για μας.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν αγαπάει την τέχνη. Αγαπάει τον εαυτό της μεσ’ στην τέχνη.

Μ΄ αυτόν τον τρόπο, αποκλείστηκαν, όπως είταν φυσικό, πολλοί ηθοποιοί και ιδιαίτερα οι πιο ονομαστοί.

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ με τέσσερα τραγούδια που μας θυμίζουν κάποια άλλα | Δημιουργική αντιγραφή ή μίμηση;

Αφορμή της δημοσίευσης με θέμα «Τέσσερα τραγούδια που μας θυμίζουν κάποια άλλα | Δημιουργική αντιγραφή ή μίμηση;» είναι η έρευνα και η παρουσίαση του μυθιστορήματος του Άγγελου Τερζάκη «Μενεξεδένια Πολιτεία. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε το 1936 από την ΕΣΤΙΑ και το 1975 διασκευάστηκε σε τηλεπτική σειρά, σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη και σε μουσική του Σταύρου Λογαρίδη. Περισσότερα για το θέμα ΕΔΩ.

Με αφορμή λοιπόν την έρευνα για τη Μενεξεδένια Πολιτεία, παρουσιάζω τέσσερα τραγούδια και μουσικά θέματα που περιέχονται ή θυμίζουν κάποια άλλα. Το ερώτημα «Δημιουργική αντιγραφή ή μίμηση;» έχει απαντηθεί από τον Ίγκορ Στραβίνσκι [ΕΔΩ] με τη ρήση » «οι μεγάλοι κλέβουν, οι μέτριοι μιμούνται» ωστόσο σε κανένα είδος τέχνης ή και της επιστήμης δεν υπάρχει παρθενογέννηση. Ας ακούσουμε όμως τα τέσσερα τραγούδια και ας αφήσουμε το ερώτημα αναπάντητο.

ΤΡΑΓΟΥΔΙ -1: «Μενεξεδένια Πολιτεία». Όπως προανέφερα ο Σταύρος Λογαρίδης (ένα από τα μέλη του νεανικού συγκροτήματος Poll) έγραψε τη μουσική για την ομώνυνη τηλεοπτική σειρά (1975), η οποία βασίστηκε στο μυθισόρημα του Άγγελου Τερζάκη. Ο Σταύρος Λογαρίδης.

Γράφει, μεταξύ των άλλων, ο Γιάννης Πετρίδης με αφορμή το θάνατο του Σταύρου Λογαρίδη: «Το ομότιτλο κομμάτι του Λογαρίδη, φέρει πολλές ομοιότητες με το ορχηστρικό σάουντρακ του Βαγγέλη Παπαθανασίου Chariots Of Fire για την ομότιτλη ταινία, το οποίο εκείνος συνέθεσε το 1981. Ο Λογαρίδης τράβηξε τον Παπαθανασίου στα δικαστήρια για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Η δίκη έγινε στην Αγγλία. Και ο Λογαρίδης την έχασε.» [Περισσότερα ΕΔΩ]

Ακούμε τη «Μανεξεδένια Πολιτεία» του Σταύρου Λογαρίδη [ΕΔΩ] και το «Chariots Of Fire» του Βαγγέλη Παπαθανασίου [ΕΔΩ]

ΤΡΑΓΟΥΔΙ -2: «Memories of Alhambra – Francisco Tárrega» (1852 – 1909). Ήταν Ισπανός συνθέτης και κλασικός κιθαρίστας της ρομαντικής περιόδου. Είναι γνωστός για κομμάτια όπως το Recuerdos de la Alhambra . Συχνά αποκαλείται «ο πατέρας της κλασικής κιθάρας» και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους κιθαρίστες όλων των εποχών. Το μουσικό θέμα του Memories of Alhambra για θυμίζει την μετάπειτα σύνθεση – τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη με τίτλο «Νύχτα Μαγικιά» σε στίχους του αδελφού του Γιάννη Θεοδωράκη.

Ακούμε το «Memories of Alhambra – Francisco Tárrega» [ΕΔΩ] και τη «Νυχτα Μαγικιά» του Μίκη Θεοδωράκη [ΕΔΩ]

ΤΡΑΓΟΥΔΙ -3: «40ή Συμφωνία (Μότσαρτ)». Εδώ τα πράγματα είναι πιο απλά. Ο Μάνος Χατζιδάκις συνθέτει το «Χασάπικο 40». Όπως αναφέρει ο Γιώργος Παπαστεφάνου «Κυκλοφόρησε με τον τίτλο «Χασάπικο 40», για να φαίνεται καθαρά από πού δανείστηκε τη μελωδία ο Μάνος Χατζιδάκις όταν έγραφε το τραγούδι «Ήλιε μου, ήλιε μου βασιλιά μου» σε στίχους Νίκου Γκάτσου. Από το πρώτο μέρος molto allegro τής Συμφωνίας αρ 40 σε σολ ελάσσονα τού Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, Κ.550, έργο τού 1788.» Ο Μάνος Χατζιδάκις με την προσθήκη «40» σαφώς αναφέρεται στην 40ή Συμφωνία του Μότσαρτ.

Ακούμε την 40η Συμφωνία του Μότσαρτ, το θέμα είναι moto allegro [ΕΔΩ] και το «Χασάπικο 40» / «Ήλιε μου, ήλιε μου βασιλιά μου» του Μάνου Χατζιδάκι [ΕΔΩ].

ΤΡΑΓΟΥΔΙ -4: «Συνέβη στην Αθήνα» – Μάνος Χατζιδάκις. Εδώ τα πράγματα είναι ακόμα πιο απλά. Ο Μάνος Χατζιδάκις γράφει τη μουσική στην ταινία It Happened In Athens HD (1962)/ Συνέβη Στην Αθήνα που αναφέρεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 [η ταινία είναι μέτρια ΕΔΩ].

Ακούμε το τραγούδι των τίτλων [ΕΔΩ] και την εκτέλεση στα ελληνικά με τη Νανά Μούσχουρη [ΕΔΩ]

Ο Νίκος Ξυδάκης εμπνεόμενος από τον τίτλο «Συνέβη στην Αθήνα» και το μουσικό θέμα του Μάνου Χατζιδάκι δίνει συναυλία στο Παλλάς [2010 – ΕΔΩ] η οποία επαναλαμβάνεται και σε άλλες αίθουσες τα επόμενα χρόνια.

Ακούμε ΕΔΩ το συνθέτη Νίκο Ξυδάκη να τραγουδάει το «Βραδινή Αθήνα – ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ» σε στίχους Νίκου Καρούζου. Παρακαλώ πολύ να επικεντρωθείτε από το 2,5 λεπτό του τραγουδιού μέχρι το τέλος του τραγουδιού για δύο ολόκληρα λεπτά- εκεί ακούμε σχεδόν ολόκληρο το μουσικό θέμα του Μάνου Χατζιδακι.

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ – ΤΟ 2023 ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΤΟΣ ΜΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΗ ΑΝΘΡΩΠΙΑ.

Επιμέλεια: Κώστας Φωτεινάκης

Ο «άπορος» και «άγνωστος» Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, οι 10 δραχμές και το Χριστουγεννιάτικο διήγημα στην εφημερίδα Ακρόπολη

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης – Ξυλογραφία του χαράκτη Τάσου (ανακτήθηκε από την ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ)

Πήγε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στα γραφεία της εφημερίδας «Ἀκρόπολις» για να παραδώσει ένα χριστουγεννιάτικο διήγημα. Ο Σταμάτης Σταματίου δεν τον αναγνώρισε και μάλιστα σχημάτισε την εντύπωση ότι ήταν κάποιος άπορος που πήγε να πάρει τις δέκα δραχμές για τα Χριστούγεννα, όπως όλοι οι φτωχοί της εποχής. Ο Παπαδιαμάντης τις πήρε, αλλά ήθελε να δώσει και το κείμενό του. Ακολουθεί ο χαρακτηριστικός διάλογος, όπως τον κατέγραψε Στ. Σταματίου:

– Κι᾿ αὐτά τί νά τά κάμω; Δέν τά θέλετε;

Καί μοῦ ἔδειχνε κάτι χαρτιά. Νόμισα πώς ἦταν πιστοποιητικά ἀπορίας.

– Κράτησέ τα, τοῦ εἶπα, εμᾶς δέν μᾶς χρειάζονται.

Ἐσείστηκε, λυγίστηκε ὀλίγο, ἔκανε, σκυφτός νά φύγῃ, ξαναγύρισε.

– Τότε ἀφοῦ δὲν σᾶς χρειάζονται αὐτά, ἐγώ μέ τί δικαίωμα θὰ πληρωθῶ;
– Δέν πειράζει, ἀρκούμεθα εἰς τόν λόγον σας. Χριστούγεννα εἶναι τώρα.
– Ναί, ἀλλὰ ἂν δὲν πάρετε αὐτά, ἐγώ δέν μπορῶ νά πάρω χρήματα.
– Μά δέν τά παίρνετε ἐσεῖς τά χρήματα, σᾶς τά δίνουμε ἐμεῖς!…
– Έ, τότε, πᾶρτε κι᾿ ἐσεῖς ἐτοῦτα πού μοῦ τά ζητήσατε.

Καί τά ἄφησε σιγά καί μαλακά ἀπάνω στό τραπέζι.
Ἐσκέφθηκα, μήπως τοῦ ζήτησε τίποτα πιστοποιητικά τό λογιστήριο.

---

– Μά τί εἶναι, ἐπί τέλους αὐτά, τοῦ λέω, πού πρέπει ἀπαραιτήτως νά τά πάρουμε;
– Τό διήγημα τῶν Χριστουγέννων, πού μοῦ ἐζητήσατε.
– Τό διήγημα τῶν Χριστουγέννων… καί ποιός εἶσθε σεῖς;
– Ο Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης!
– Ο ἴδιος;
– Ο ἴδιος καί ὁλόκληρος!

Ἔπεσε τό ταβάνι καί μέ πλάκωσε, ἡ πέννα ἔφυγε ἀπό τά χέρια μου, ὅλα ἐκεῖ μέσα, εἰκόνες, καρέκλες, βιβλία, ἐφημερίδες, σάν νά στροβιλίσθηκαν γύρω μου καὶ ἔκανα ὥρα νά συνέλθω.

Ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης! Αὐτός ὁ πρίγκηψ τῶν Ἑλλήνων λογογράφων, πού τόν φανταζόμουνα ἀκτινοβολοῦντα, γελαστόν, ὡραῖον, καλοντυμένον, εὐτυχῆ, γεμάτον ἐγωϊσμόν, ἀέρα καί μεγαλοπρέπεια, αὐτός!… Αὐτὸς ὁ μαλακός, ὁ καλός, ὁ δειλός, ὁ φοβισμένος, καί τσαλακωμένος ἄνθρωπος, πού στεκότανε μέ συστολή μαθητοῦ ἐπιμελοῦς, ἐκεῖ ἐνώπιόν μου!…

Αὐτός, πού μᾶς ἔδωκε γλύκες πνευματικές καί συγκινήσεις ψυχικές, πού ἀνιστόρησε κόσμους θαλασσινούς, κι᾿ ἐζωντάνεψε, ἐμπρός μας, ἀνθρώπους μακρυνούς κι᾿ ἀγνώστους, πού τούς ἔκαμε δικούς μας, ἐντελῶς δικούς μας, σάν νά περάσαμε μιά ζωή μαζί, αὐτός σέ μιά τέτοια κατάστασι, ἐκεῖ ἐνώπιόν μου!…

Τοῦ ἕσφιξα τό χέρι χωρίς νά ἠμπορῶ οὔτε μιά λέξι νά προφέρω. Ἀπό τήν ταραχή μου καί τή σαστιμάρα μου οὔτε τό φῶς δέν ἄναψα. Αἰσθάνθηκα ἕνα τρεμουλιαστό χέρι να σφίγγῃ τό δικό μου καί τόν ἔχασα μέσα εἰς τό σκοτάδι… Ἔμεινε ὅμως πίσω μιά μοσχοβολιὰ κηριοῦ πού λυώνει ἐμπρός στίς ἅγιες εἰκόνες, κάτι ἀπό τοῦ καντηλιοῦ τό σβύσιμο, κάτι ἀπό θυμιατοῦ πέρασμα μακρυνό, μακρυνό πολύ…

Ελευσίνα Πολιτιτική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2023 με πολλά προβλήματα ακόμα και στο παραπέντε… | Σημειώνουμε δύο ημερομηνίες

Ελευσίνα Πολιτιτική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2023 με πολλά προβλήματα ακόμα και στο παραπέντε….

Ευχόμαστε να πάνε καλύτερα τα πράγματα – αν και οι ευχές δεν είναι αρκετές…. Κρατάμε τις παρακάτω ημερομηνίες…

13 Δεκεμβρίου 2022 διεθνής συνέντευξη τύπου
4 και 5 του Φεβρουαρίου 2023 τελετή έναρξης.

Για το «ρόδακα» θα επανέλθουμε.

Μιχάλης Νικολινάκος: Η ζωγραφική, η εικονογράφιση και οι παράλληλες διαδρομές…. | Ένα εξαιρετικό λεύκωμα

Το ειδικό ιστολόγια του Μιχάλη Νικολινάκου ΕΔΩ.

ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ – Η ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΖΩΓΡΑΦΟ ΜΙΧΑΛΗ ΝΙΚΟΛΙΝΑΚΟ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΘΗΚΕ ΤΟ 2018 ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΝΙΚΑΙΑΣ – ΑΓ.Ι.ΡΕΝΤΗ. ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΌ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΔΩ.

Ο Μιχάλης Νικολινάκος σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (1945-1949) και υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών (1954-1957). Δημοσίευσε σκίτσα και γελοιογραφίες σε μεγάλο αριθμό εφημερίδων και περιοδικών, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει η σαραντάχρονη τακτική συνεργασία του με την ετήσια λογοτεχνική έκδοση Φιλολογική Πρωτοχρονιά. Εικονογράφησε αμέτρητα εξώφυλλα βιβλίων και επιμελήθηκε καλλιτεχνικές εκδόσεις. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τη λογοτύπηση εταιρικών και δημόσιων σημάτων, την εταιρική διαφημιστική καμπάνια και τη διακόσμηση εμπορικών αρχιτεκτονικών χώρων και πλοίων.

Έκανε σκηνογραφίες για το θέατρο και τον κινηματογράφο και την ίδια εποχή άρχισε να παίζει σε ταινίες. Με φυσιογνωμία που έλειπε από το εγχώριο σινεμά, σημείωσε αξιόλογη παρουσία στον τομέα αυτό πρωταγωνιστώντας σε τριανταπέντε ταινίες, ελληνικές και ορισμένες ξένες. Από τα σημαντικότερα εύσημα της κινηματογραφικής του καριέρας είναι οι ρόλοι του δίπλα στην Άννα Συνοδινού και την Έλλη Λαμπέτη σε παραγωγές που ξεχώρισαν.

Δίπλα στην έντονη αυτή δραστηριότητα υπήρχε πάντοτε η ζωγραφική, το λάδι και κυρίως η ακουαρέλα. Θεματική του καλλιτέχνη ο οικείος, ο ζωτικός του χώρος: η ύπαιθρος χώρα, ο παραθαλάσσιος τόπος, το καράβι, το λιμάνι, το πέλαγος. Κολορίστας, εισάγει στο έργο του φωβιστικά και εξπρεσιονιστικά χαρακτηριστικά, τα οποία στις ακουαρέλες του αγγίζουν μια πολύ υψηλή ποιότητα, αποτέλεσμα της σε βάθος κατοχής των μέσων του.

Πολύπλευρος και παραγωγικότατος, ο Μιχάλης Νικολινάκος (1920-1994) ασχολήθηκε με ποικίλες εκδοχές της εικαστικής δημιουργίας, ενώ παράλληλα στράφηκε για αρκετά χρόνια στον κινηματογράφο. Η ζωγραφική, το σκίτσο, η γελοιογραφία, η εικονογράφηση, η σκηνογραφία, η υποκριτική, η γραφιστική, η διακόσμηση, ο σχεδιασμός μνημείων είναι τα πεδία στα οποία ο καλλιτέχνης θήτευσε αβίαστα και φυσικά, παράγοντας έργο που παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστο.

Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα και τεκμήρια από το πλουσιότατο αρχείο του ζωγράφου, που ανήκει στο γιο του καλλιτέχνη, Νίκο Νικολινάκο. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει ιδιαίτερες πλευρές του ζωγραφικού έργου του και να αποκτήσει μια εικόνα της ακμαίας πολυμέρειάς του μέσα από εικονογραφικές, γελοιογραφικές και γραφιστικές δημιουργίες του.

Δίπλα στην εφαρμοσμένη δημιουργία του υπήρχε πάντοτε η ζωγραφική, το λάδι και ιδιαίτερα η ακουαρέλα. Θεματική του καλλιτέχνη ο οικείος, ζωτικός του χώρος: η ύπαιθρος χώρα, ο παραθαλάσσιος τόπος, το λιμάνι. Κολορίστας, εισάγει στο έργο του ήπια φωβιστικά και εξπρεσιονιστικά στοιχεία, ενώ η ώριμη ακουαρέλα του αγγίζει μια υψηλή ποιότητα, αποτέλεσμα της σε βάθος κατοχής των μέσων του.

Οι πρώτες εικονογραφήσεις και το πρώτο, εφήμερο ηρώο για το μπλόκο της Κοκκινιάς ανήκουν σε αυτόν. Εικονογράφησε τα εξώφυλλα των βιβλίων των Νικαιωτών συγγραφέων, συμμετείχε σε όλες τις ομαδικές εκθέσεις Νικαιωτών ζωγράφων, καθώς και σε εκθέσεις τοπικών συλλόγων, και εκπροσώπησε επανειλημμένα τη Νίκαια σε πειραϊκές εικαστικές διοργανώσεις. Η διοργάνωση της Δημοτικής Πινακοθήκης Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη αποτελεί την πρώτη, αναδρομικού χαρακτήρα, έκθεση για τον καλλιτέχνη.

Δημοτική Πινακοθήκη Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη
Ραιδεστού 32 & Π. Τσαλδάρη
2104913588

ΒΡΕΘΗΚΕ το χαμένο κατοχικό θεατρικό έργο που ανέβηκε στις 28 Οκτωβρίου 1944 | ΧΑΪΔΑΡΙ – 12 ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ

Με αφορμή την Απελευθέρωση της Αθήνας 12 Οκτωβρίου 1944 και την πρώτη παράσταση του θεατρικού έργου ΧΑΪΔΑΡΙ – 12 ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ  στις 28 Οκτωβρίου 1944 στο θέατρο Κοτοπούλη]

---

ΒΡΕΘΗΚΕ το χαμένο κατοχικό θεατρικό έργο που ανέβηκε στις 28 Οκτωβρίου 1944 | ΧΑΪΔΑΡΙ – 12 ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ

[ΘΕΑΤΡΟΝ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ -REX | Το εξώφυλλο του προγράμματος | 28 Οκτωβρίου 1944]

Βρέθηκε το χαμένο κατοχικό θεατρικό έργο ΧΑΪΔΑΡΙ – 12 ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ που το αναζητούσα από το 2000.

Μεγάλο γεγονός για το Χαϊδάρι, την πόλη που «φιλοξένησε» χιλιάδες  κρατούμενους την περίοδο της  Γερμανικής Κατοχής, την πόλη που έχει ως λογότυπό της το κτήριο ΜΠΛΟΚ 15^1,2 από το 1984.

Το Στρατόπεδο Κρατουμένων Χαϊδαρίου κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής λειτούργησε ως τόπος βασανιστηρίων, εκτελέσεων και παράλληλα ως προπαγάνδα τρόμου στην ανερχόμενη αντίσταση κατά του κατακτητή και των ντόπιων συνεργατών τους.

Μεταξύ των κρατουμένων που πέρασαν από το Στρατόπεδο ήταν ο μεγάλος Έλληνας μουσουργός Νίκος Σκαλκώτας, ο δημοσιογράφος Ζακ Μεναχέμ, ο διάσημος σκηνοθέτης – Συγγραφέας Ρενάτο Μόρντο (γεννήθηκε από γονείς εβραϊκής καταγωγής, πατέρα Κερκυραίο και μητέρα Αυστριακή) κ.ά.

Ο Ρενάτο Μόρντο³ ανέβασε το θεατρικό έργο ακριβώς 16 ημέρες μετά την Απελευθέρωση της Αθήνας, στις 28 Οκτωβρίου 1944, στο θέατρο «REX – ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ» – Δ/ντης Βασίλης Λογοθετίδης, με τους ηθοποιούς: Δημήτρη και Ρίτα Μυράτ, Χρήστο Τσαγανέα, Διονύση Παπαγιαννόπουλο, Στέλιος Βόκοβιτ, Νίτσα Τσαγανέα, Δημήτρη Λυγίζο, Βίλμα Κύρου, Νάσο Κεδράκα κ.ά.

Βασικοί Συντελεστές του θεατρικού έργου:

• RENATO MORDO (συγγραφέας – σκηνοθέτης)
• Μιχάλης Βούρτσης, (Αρχιμουσικός, Συνθέτης – πατέρας της γνωστής ηθοποιού Μάρθας Βούρτση): Μουσική Επιμέλεια
• Γιώργος Ανεμογιάννης (σκηνικά – ενδυματολογία)

Απόσπασμα κριτικής για το έργο (Άλκης Θρύλος – Ελένη Ουράνη)

«….Η μαρτυρική ζωή των σκλάβων των Γερμανών, οι θανατικές εχτελέσεις, αποδίδονται πιστότατα και παραστατικότατα, συγκλονιστικότατα, αλλά και χωρίς μετουσίωση… Καθώς παρακολουθούσα το «Χαϊδάρι», αισθανόμουνα μια δυσφορία σ’ όλο μου το σώμα, είχα την πολύ δυσάρεστη εντύπωση ότι καταδικάσθηκα να γίνω αυτόπτης μάρτυρας βασανιστηρίων…»

Το έργο το αναζητούσα, εγώ, φίλοι και συνεργάτες και κατορθώσαμε να ανακαλύψουμε:

• Το πρόγραμμα της θεατρικής παράστασης με τους συντελεστές του έργου
• Την κριτική για το έργο από την Άλκη Θρύλου/ Ελένη Ουράνη
• Τα σκηνικά του έργου στο Μουσείο του Γιώργου Ανεμογιάννη
• Την έκθεση⁴ για τη ζωή και το έργο του Ρενάτο Μόρντο που πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία από το Σεπτέμβριο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021.
• Την έκδοση του θεατρικού έργου στη Γερμανική γλώσσα Renato Mordo: Chaidari. Szenen aus Hitlers Konzentrationslager in Griechenland, Ιούνιος 2021.

Ο Κώστας Φωτεινακης είναι ερευνητής της τοπικής ιστορίας και Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. ΥΠΠΟΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ ΜΝΗΜΕΙΟ: Ιδιαίτερα το κτήριο ΜΠΛΟΚ15, του Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, που ήταν ο χώρος και μαρτυρίου όσων επρόκειτο να εκτελεσθούν, χαρακτηρίστηκε από το ΥΠΠΟΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ ΜΝΗΜΕΙΟ (ΦΕΚ329/Β/24.6.1987) «… για να συμβάλλει στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης των κατοίκων της Αθήνας και της χώρας».
2. ΜΠΛΟΚ15: Το σύμβολο του Δήμου Χαϊδαρίου καθιερώθηκε το 1984. Συνδυάζει την ιστορία της πόλης και την αγάπη για τη δημοκρατία, την ανανέωση και το σεβασμό στη φύση. Απεικονίζει το «Μπλοκ 15» του Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, χώρο αυστηρής απομόνωσης (το δηλώνει το συρματόπλεγμα που περιβάλλει το κτίριο) και προθαλάμου για τις εκτελέσεις των αγωνιστών – πατριωτών της Εθνικής Αντίστασης, ενάντια στη ναζιστική κατοχή (1940 – 1944).
3. Ρενάτο Μόρντο: Το 1939 ύστερα από πρόσκληση του Κωστή Μπαστιά κατ’ εισήγηση του Μανώλη Καλομοίρη, ήρθε οικογενειακώς στην Ελλάδα όπου προσλήφθηκε ως βασικό στέλεχος στη νεοϊδρυθείσα Εθνική Λυρική Σκηνή. O Ρενάτο Μόρντο την περίοδο 1943 – 1944 ήταν κρατούμενος στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου μαζί με άλλους Έλληνες Πατριώτες. Ο χώρος του Στρατοπέδου, τα βασανιστήρια και οι εκτελέσεις, υπάρχει μάλιστα μέσα στο έργο ειδική «εικόνα» του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, αποτέλεσαν το δραματουργικό πλαίσιο, τις προτεινόμενες  συνθήκες, και τον σκηνικό τόπο δράσης του έργου. Πληρέστερο Βιογραφικό από τον ιστότοπο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής  https://bit.ly/2C9Nisb
4. Έκθεση προς τιμή του Ρενάτο Μόρντο, συνιδρυτή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στη Γερμανική Σχολή Αθηνών 5-26 Νοεμβρίου 2021 – στις 6 Νοεμβρίου θα διαβαστούν αποσπάσματα από το θεατρικό έργο https://bit.ly/3CfQakk

Διαφήμιση της πρώτης παράστασης σε εφημερίδα της εποχής –  28 Οκτωβρίου 1944

Σκηνικά Γιώργου Ανεμογιάννη από το ομώνυμο Μουσείο στο Ηράκλειο Κρήτης http://www.anemoyannis.gr

Πανηγυρική ηλεκτρονική έκδοση της Βουλής για τον εορτασμό των 200 χρόνων μετά την Ελληνική Επανάσταση

Πανηγυρική ηλεκτρονική έκδοση της Βουλής για τον εορτασμό των 200 χρόνων μετά την Ελληνική Επανάσταση

Στη μεγάλη, ιστορική και εικαστική Έκθεση της Βουλής των Ελλήνων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, με τίτλο «Αντικρίζοντας την Ελευθερία! Στη Βουλή των Ελλήνων, δύο αιώνες μετά», είναι αφιερωμένη η ειδική ηλεκτρονική έκδοση της Βουλής (e-book) που μόλις κυκλοφόρησε. Στις σελίδες της ξετυλίγεται ένα πανόραμα εκθεμάτων που παρουσιάζονται στους χώρους της Έκθεσης, με κεντρικό άξονα τη Ζωφόρο της Αίθουσας Τροπαίων, μήκους 59 μέτρων και πλάτους 120 εκατοστών, με ζωγραφικές σκηνές της Επανάστασης και των γεγονότων γύρω από αυτή.

Η παρουσίαση ακολουθεί την πορεία της Έκθεσης, ξεκινώντας από το επιβλητικό Περιστύλιο του ισογείου και συνεχίζοντας στη μεγαλοπρεπή Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου (πρώην Τροπαίων και Υπασπιστών) του πρώτου ορόφου του μεγάρου της Βουλής, σύμφωνα με τις θεματικές κατηγορίες που τη συνθέτουν: Η αφύπνιση του Ελληνισμού (Από την Αρχαιολατρία στον Φιλελληνισμό, Από τον Διαφωτισμό στον Πατριωτισμό). Πρελούδιο-Η προετοιμασία του Αγώνα. Σκηνές και μορφές της Ελευθερίας (Η έκρηξη της Επανάστασης, Εθνοσυνελεύσεις και Συντάγματα, Η εδραίωση του Αγώνα, Κρίσιμες καμπές, Διπλωματικές παρεμβάσεις, Η απελευθέρωση, Η συγκρότηση του Κράτους, Το φαινόμενο του Φιλελληνισμού, Η εικαστική μνημείωση του Αγώνα, Ήρωες του ξίφους, Ήρωες της γραφίδας). Αποχαιρετισμός στα όπλα.

Στις πρώτες σελίδες του ηλεκτρονικού τεύχους περιλαμβάνονται ομιλίες του Προέδρου της Βουλής, Κωνσταντίνου Τασούλα, της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, και της Προέδρου της Επιτροπής Ελλάδα 2021, Γιάννας Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, που εκφωνήθηκαν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο με αφορμή την εθνική επέτειο των 200 χρόνων. Ακολουθούν οι ομιλίες των επιστημόνων που έχουν την εποπτεία της Έκθεσης: του Ακαδημαϊκού Πασχάλη Κιτρομηλίδη, της Καθηγήτριας Ιστορίας Μαρίας Ευθυμίου και του επίκ. Καθηγητή Διπλωματίας και Διεθνούς Οργάνωσης Αντώνη Κλάψη. Την παρουσίαση της Έκθεσης προλογίζουν οι δύο επιμελητές της, Μαρία Καμηλάκη και Θοδωρής Κουτσογιάννης.

Στο τεύχος παρουσιάζονται, επίσης, τα ψηφιακά παραστατικά μέσα που «ανοίγουν» την Έκθεση στο ελληνικό και το παγκόσμιο κοινό, ενώ ακόμη παρατίθενται  οι παράλληλες εκδηλώσεις της Βιβλιοθήκης και του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, που ερευνούν και αποκαλύπτουν κοινωνικές, πολιτικές, στρατιωτικές και διπλωματικές πτυχές του Αγώνα για Ελευθερία και Ανεξαρτησία.

Φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης

Οι φωτογραφίες αναρτώνται για την πληρέστερη προβολή της κοινοβουλευτικής δραστηριότητας και η αναδημοσίευσή τους είναι ελεύθερη.

μετά από 3 χρόνια πάλι Roseta Books – Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου με μια εξαιρετική έκδοση του ΥΠΠΟΑ | Εγκαρδίως – Αφιερωματικός τόμος στον Νίκο Ζία

Εγκαρδίως – Αφιερωματικός τόμος στον Νίκο Ζία

Ο Νίκος Ζίας με τη σχολή ξεναγών στη Μονή Δαφνίου, Μάρτιος 1974.

Εγκαρδίως – Αφιερωματικός τόμος στον Νίκο Ζία

​Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού παρουσιάζει σήμερα, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου, τον τόμο «Εγκαρδίως», ο οποίος αποτελεί αφιέρωμα στον πρόσφατα εκλιπόντα Νίκο Ζία (1939-2020), τον επιστήμονα και τον ακαδημαϊκό δάσκαλο, ο οποίος για περισσότερα από πενήντα χρόνια εργάστηκε ακάματα για την προστασία, την ανάδειξη, την προβολή, της πολιτιστικής κληρονομιάς του Βυζαντίου και υπηρέτησε με μοναδική αφοσίωση και πίστη για δεκαετίες το Υπουργείο Πολιτισμού και την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Περισσότερα στο ΔΤ του Υπουργείου Πολιτισμού. [ΕΔΩ]

Η ΜΟΝΗ ΔΑΦΝΙΟΥ στην ποίηση του Γιώργου Μόραρη, ο Παντοκράτορας και τα βέλη των Φράγκων του Γιώργου Λαμπάκη κ.ά. αναγνώσεις | Παρουσίαση: Κώστας Φωτεινάκης

ΜΟΝΗ ΔΑΦΝΙΟΥ

Ποίηση: Γιώργος Μόραρης

 

 Στον  Γιώργο Γεωργή

«Όπως ένας φαροφύλακας στον ωκεανό

Στράφηκε στις σελίδες της ιστορίας»

ΤΖΟΖΕΦ ΚΟΝΤΡΑΝΤ

 

Είχαν ανάψει μόλις όλα τα καντήλια

με μια σταγόνα αιθέριο έλαιο

όταν ο Φράγκος μπήκε στη μονή σε τάξη μάχης.

Φίμωσε τα χείλη των χερουβείμ με τη ρομφαία

λεηλάτησε ακόμα το χρυσό υφάδι

από τις εσθήτες των αγγέλων

και άφησε μόνο στη Μαρία Παρθένο

τον ιδρώτα στη όψη της

σαν θραύσματα από γυαλί.

 

Όσο αντιλαλούσε το βραχνό βούκινο

ένας σιδερόφρακτος

πάνω στο άλογο

με τον καλπασμό της αποκάλυψης

κυρτώνει τόξο.

Τινάζει το σίδερο του βέλους

στα μάτια του Παντοκράτορα

μέσα στην ίριδα

βαθιά γαλάζια σαν την άβυσσο

όπου ο ζωγράφος άφησε

την ανταύγεια της ψυχής του

με τέχνη αμάραντη.

Ανώνυμος, κρυμμένος στο πεπρωμένο του.

 Κώστας Φωτεινάκης: Παρουσίαση του θέματος

Ας αρχίσουμε με τα ονόματα:

Από μια έρευνα στο Internet διαπίστωσα ότι το όνομα Γιώργος Γιωργής που ο ποιητής Γιώργος Μόραρης έχει αφιερώσει το ποίημα ΜΟΝΗ ΔΑΦΝΙΟΥ είναι Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Νεάπολης Πάφου. Ο Γιώργος Μόραρης είναι και αυτός Κύπριος, φιλόλογος και έχει βραβευθεί το 2017 από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του  «Μια διπλή απόκλιση της κυπριακής διαλέκτου και του ποιητικού λόγου – Ο ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης (1849-1917)».

Ο Τζόζεφ Κόντραντ (1857 – 1924), που ένα στίχο του παραθέτει ο ποιητής της ΜΟΝΗΣ ΔΑΦΝΙΟΥ, είναι συγγραφέας με μεγάλο έργο, γεννήθηκε στην Ουκρανία, ταξίδεψε ως ναυτικός για οκτώ χρόνια και έζησε την Αγγλία.

Μικρή παρουσίαση της Μονής Δαφνίου, Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο:

[Στις παρυφές του άλσους Χαϊδαρίου, αριστερά της Ιεράς Οδού, που εξακολουθεί από την αρχαιότητα να οδηγεί από την Αθήνα στην Ελευσίνα, και στη θέση πιθανότατα του αρχαίου ιερού του Δαφναίου ή Δαφνίου Απόλλωνα, βρίσκεται το οχυρωμένο μοναστήρι του Δαφνιού.

Το Καθολικό χρονολογείται στον 11ο αι. και ανήκει στον οκταγωνικό τύπο, που υιοθετείται στους μεσοβυζαντινούς χρόνους από σειρά σπουδαίων μνημείων όπως τα καθολικά της μονής Οσίου Λουκά και της Νέας Μονής Χίου.

Ο Παντοκράτορας στον τρούλο, η μεγαλύτερη σε μέγεθος και κλίμακα παράσταση της μονής Δαφνίου, επιβάλλεται στον κεντρικό χώρο του ναού με την ιδιαίτερη αυστηρότητα αλλά και γλυκύτητα της έκφρασης που δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν φωτογραφικά.

Στη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, μετά από σοβαρές βλάβες που προκάλεσε σεισμός, οι Κιστερκιανοί μοναχοί που κατείχαν την μονή έκαναν εκτεταμένες ανακατασκευές στον εξωνάρθηκα, ενώ η κρύπτη που βρίσκεται κάτω από το νάρθηκα μετατράπηκε σε μαυσωλείο για την ταφή των δουκών της Αθήνας].

(Τα ανωτέρα σε αγκύλες αποσπάσματα είναι από το ενημερωτικό κείμενο για τη Μονή Δαφνίου από την 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων)

Και ερχόμαστε στο ποίημα ΜΟΝΗ ΔΑΦΝΙΟΥ*, «στη διάρκεια της Φραγκοκρατίας» και συγκεκριμένα στους στίχους:

«….όταν ο Φράγκος μπήκε στη μονή σε τάξη μάχης.

Φίμωσε τα χείλη των χερουβείμ με τη ρομφαία

λεηλάτησε ακόμα το χρυσό υφάδι

από τις εσθήτες των αγγέλων….

Όσο αντιλαλούσε το βραχνό βούκινο

ένας σιδερόφρακτος

πάνω στο άλογο

με τον καλπασμό της αποκάλυψης

κυρτώνει τόξο.

Τινάζει το σίδερο του βέλους

στα μάτια του Παντοκράτορα

μέσα στην ίριδα….

Ο «Φράγκος… κυρτώνει τόξο. / Τινάζει το σίδερο του βέλους στα μάτια του Παντοκράτορα/ μέσα στην ίριδα…»

Ο Γεώργιος Λαμπάκης στο βιβλίο του «Χριστιανική Αρχαιολογία της Μονής Δαφνίου μετά πολλών σχημάτων και εικόνων», 1889, έχει ζωγραφίσει τον Παντοκράτορα στον τρούλο και γράφει: «Ο ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΔΑΦΝΙΟΥ ως ούτος εσώζετο μέχρι της πρωίας της 10 Ιανουαρίου 1889». Στο σκίτσο, σελ. 123 – 128.